Tật ngậm mút tay ở trẻ – Nguyên nhân & cách khắc phục

Thói quen ngậm mút tay xuất hiện ở hầu hết trẻ em, nhất là trẻ còn nhỏ. Theo nghiên cứu, hành động này thể hiện bé đang lo lắng và muốn tìm cảm giác bình yên. Tuy nhiên, điều này lại gây ra nhiều bất lợi cho sức khỏe cũng như sự phát triển chung của các “thiên thần nhí”. Tìm hiểu đầy đủ nguyên nhân, những cách khắc phục tốt nhất với tật ngậm mút tay ở trẻ dưới đây nhé.

Giải thích lý do vì sao trẻ thích ngậm mút tay

Nếu người lớn có thói quen xem tivi, lướt facebook thì trẻ nhỏ cũng có sở thích đời thường như mút tay chẳng hạn. Điều này mang tới sự vui vẻ, sảng khoái và trở thành trò chơi thú vị với con trẻ trong những năm tháng đầu đời. Các chuyên gia đã nghiên cứu đồng thời có được lý giải về hành động ngậm mút tay.

Theo nhận định từ Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (American Association of Pediatrics viết tắt AAP) cho thấy hầu hết những trẻ sơ sinh khi đói sẽ mút tay. Ngậm mút tay ở giai đoạn này là một trong những biểu hiện của việc trẻ đang đói và muốn được bú sữa. Trẻ sẽ cảm thấy dễ chịu, được kích thích như tìm lại cảm giác của bầu sữa mẹ, gần với hơi ấm của mẹ. Điều này cũng là sự tiếp nối phản xạ tự nhiên của trẻ ngay khi còn trong bụng mẹ

Thói quen này còn hình thành ngay cả khi trẻ không đói, thậm chí đã lớn và dừng bú sữa. Theo nghiên cứu, hầu hết các bé sẽ bỏ tật mút tay khi được 1- 2 tuổi. Tuy nhiên vẫn có khoảng 15% tiếp tục thói quen đến khi 4 tuổi. Một số thích mút tay vào ban đêm hoặc thi thoảng bị stress, căng thẳng tinh thần. Vì mút ngón tay là phản xạ tự nhiên để trẻ tự xoa dịu bản thân lúc mệt mỏi, buồn chán. Hoạt động này kích thích não trẻ sản xuất ra chất Endophin – chất giảm đau nội sinh. Nhờ đó, bé nhà mình được thư giãn, tạo cảm giác thích thú.

Tật mút tay ở trẻ gây ra những hậu quả gì?

Như đã phân tích ở trên, bản năng mút tay tự nhiên thường diễn ra ở các bạn nhỏ trong những tháng năm đầu đời, thậm chí từ trước khi sinh. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy đa số trẻ có thể an toàn khi ngậm mút ngón tay vì hành động này diễn ra tương đối nhẹ nhàng. Nhưng nếu để kéo dài nhất là với với trẻ trên 5 tuổi thì nó trở thành tật khó chữa, gây bất lợi cho sức khỏe cũng như sự phát triển về sau.

– Dễ mắc bệnh truyền nhiễm

Ngậm mút tay ở trẻ mà chưa được vệ sinh sạch sẽ là yếu tố thuận lợi dẫn tới các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm qua đường tay- miệng như bệnh chân tay miệng, bệnh thủy đậu, bệnh cúm, nhiễm giun hay bệnh về đường tiêu hóa.

– Dễ nôn, mắc bệnh về da

Ngậm ngón tay quá sâu làm cho trẻ dễ bị nôn trớ, nhất là thời điểm sau khi ăn hoặc bú sữa. Những đứa bé có động tác mút mạnh liên tục, nhai hoặc dùng lưỡi đẩy có thể gây ra các tổn thương ở da tay. Phần da bị nứt, thậm chí lở loét tạo điều kiện cho vi trùng bên ngoài xâm nhập. Mút ngón tay nhiều trong thời gian dài còn gây biến dạng xương ngón tay, tạo nên hình dạng ngón tay bất thường.

– Tổn thương ở răng và hàm

Ở những trẻ trong độ tuổi 5- 6 tuổi tiếp tục duy trì thói quen mút tay càng trở nên nghiêm trọng hơn. Đây là thời điểm trẻ thay răng vĩnh viễn. Tật xấu mút tay sẽ làm tổn thương đến răng và hàm, dẫn tới tình trạng biến dạng răng. Ví như hàm bị hô (Răng và hàm bị đẩy ra ngoài) hoặc móm (Một hàm thụt vào trong). Trẻ bị lệch khớp cắn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, quá trình ăn uống, tiêu hóa thức ăn và cả chức năng phát âm.

– Tổn thương tâm lý

Mút ngón tay được xem là biểu hiện của sự xấu hổ, thiếu tự tin. Trẻ duy trì thói quen này sẽ bị các bạn bè trêu ghẹo, gây mặc cảm khi đến trường.

Những cách giúp trẻ bỏ tật mút tay hiệu quả nhất

Ở mỗi độ tuổi, trẻ lại có thói quen cũng như tâm lý khác nhau. Do vậy để giúp trẻ bỏ được tật mút tay, cha mẹ cần dựa tìm hiểu kỹ và thực hiện theo lời khuyên dưới đây.

Với trẻ em dưới 1 tuổi

Với trẻ còn bú mẹ, các mẹ cần đảm bảo cho bé bú đầy đủ, không bị đói nhằm tránh thói quen tìm đến tay ngậm mút. Nếu trẻ thi thoảng mới mút tay, bạn cần làm trẻ phân tâm, lôi cuốn sự chú ý vào những trò chơi phù hợp với lứa tuổi của bé. Như vậy sẽ giúp bé cảm thấy vui vẻ, thích thú hơn.

Thời điểm bé bị bệnh hoặc bị đau sau khi tiêm chủng,… cha mẹ nên dành nhiều thời gian hơn để chăm sóc bé, tạo sự ấm áp, dễ chịu. Như vậy bé sẽ hạn chế thói quen ngậm mút tay do bị lo lắng, sợ hãi.

Với trẻ em đã lớn

Với trẻ lớn hơn mà vẫn còn giữ thói quen ngậm mút tay, phụ huynh cần kiên nhẫn giúp trẻ bỏ dần bằng nhiều cách khác nhau.

– Giải thích cho trẻ hiểu “mút tay là xấu”

Cách tốt nhất giúp trẻ ngưng mút tay là để trẻ tự nhận thức được, mút tay là không tốt. Sau khi giải thích cụ thể, cặn kẽ mà trẻ vẫn duy trì thói quen này, bạn cũng đừng nên tức giận. Hãy để bé tiếp tục cho đến khi bé tìm ra lý do từ bỏ. Ví dụ như mút tay bị bạn bè ở lớp trêu chọc. Khi nhận thức được thói quen này là xấu, bé tự khắc sẽ không thực hiện nữa.

– Trị tật mút tay cho trẻ bằng phần thưởng

Làm sao để trẻ không còn mút tay nữa? Một gợi ý đơn giản khác là tặng phần thưởng cho bé giống như một sự công nhận, khuyến khích và động viên. Ngày nào bé không mút tay, mẹ đánh dấu vào quyển lịch. Đến cuối tuần hoặc cuối tháng, dựa vào số ngày mà bé đã đạt được, cha mẹ có phần thưởng cho những cố gắng của bé nhé.

– Biện pháp “đảo ngược” để cai mút tay cho trẻ

Người ta vẫn có câu “Lấy độc trị độc”. Thay vì yêu cầu bé ngừng mút tay, bạn hãy bắt bé cho tất cả ngón tay vào miệng cùng lúc. Cách này làm cho trẻ cảm thấy mệt mỏi khi mút và sẽ ngưng thói quen này lại. Nghe có vẻ hơi “mạnh tay” nhưng quan trọng nhất vẫn là trị khỏi tật này cho bé.

– Sử dụng phương pháp “chất lỏng nhắc nhở”

Phương pháp “chất lỏng nhắc nhở” cũng rất đơn giản, mẹ bôi lên ngón tay của bé chất lỏng như chua, đắng, cay mà bé không thích. Lúc mút phải bé sẽ cảm thấy sợ hãi, chán ghét. Đừng xem cách làm này giống như trừng phạt mà chúng ta chỉ đang nhắc nhở bé không được cho tay vào miệng.

– Sửa tật mút tay theo trình tự

Chắc chắn bạn không thể bắt trẻ ngưng mút tay ngay lập tức. Thay vào đó, cha mẹ là tuần tự theo thời gian. Thời gian đầu, bạn có thể bắt trẻ ngưng mút tay ở nơi công cộng. Sau đó, khi bé đã quen thì bạn cho bé ngưng mút tay khi ngủ. Nhằm khuyến khích trẻ, mẹ tăng gấp đôi phần thưởng để trẻ thêm động lực bỏ thói quen này nhé.

– Đánh lạc hướng bé

Mút tay là thói quen khó bỏ nên cha mẹ có thể tìm cách để đánh lạc sự chú ý của trẻ. Tốt nhất, hãy thu hút bé với các hoạt động đòi hỏi cả hai tay. Ví dụ cùng tham gia vào những trò chơi mà trẻ yêu thích như tô màu truyện tranh, trò chơi ô chữ, nặn đất, tô tượng, đá bóng nhẹ nhàng, chơi cầu tụt,… Điều này cũng giúp bé phát triển tốt cả thể lực lẫn trí não và quan trọng hơn trẻ sẽ dễ quên đi thói quen ngậm tay.

– Cần kiên nhẫn và không la mắng bé

Sau rất nhiều nỗ lực, cố gắng sửa thói quen nhưng trẻ vẫn mút ngón tay làm cho nhiều cha mẹ bực mình, thất vọng và mất đi sự kiên nhẫn. Thậm chí có người nóng tính còn la rầy làm cho bé càng sợ hãi, căng thẳng, mệt mỏi, hoảng loạn. Lời khuyên của chuyên gia tâm lý là cha mẹ đừng quá cứng rắn khi ép buộc trẻ phải ngưng thói quen này mà đợi đến khi trẻ sẵn sàng từ bỏ. Hoặc nếu sốt ruột, phụ huynh có thể đưa bé đến gặp bác sĩ tâm lý nhằm khắc phục và chăm sóc trẻ hiệu quả hơn.

Tật mút tay ở trẻ nếu kéo dài mang tới rất nhiều hậu quả nghiêm trọng. Điển hình là dễ làm sai lệch khớp cắn dễ khiến cho răng bị hô, móm,… ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ, hoạt động ăn nhai, sự tự tin khi giao tiếp về sau. Cha mẹ nên tìm mọi cách để loại bỏ thói xấu này nhưng cần kiên nhẫn và uốn nắn từ từ cho bé nhé.

Nếu có bất kỳ câu hỏi hay thắc mắc liên quan đến vấn đề chăm sóc răng miệng, vui lòng liên hệ HOTLINE 093.186.3366 – 086.690.7886 hoặc đăng ký tư vấn (không mất phí) với bác sĩ nha khoa Thúy Đức để được hỗ trợ sớm nhất  ĐĂNG KÝ